İnternet nədir? necə işləyir?
İnternet nədir?
İnternet – İnter (arasında) və net (şəbəkə) sözlərindən ibarətdir. Bu da “Şəbəkələr arasında” deməkdir. İnternet bütün məhdudiyyətlərdən və sərhədlərdən asılı olmayan, mərkəzi idarəetmədən kənarda fəaliyyət göstərən və kompüterlərin bir şəbəkə daxilində bir-birinə bağlanmasını təmin edən bir rabitə şəbəkəsidir. Bir sözlə, internet, kompüter şəbəkələrinin TCP / IP adlı bir transfer nəzarət protokolunu istifadə edərək bir-birinə bağlanmasını təmin edən bir elektron rabitə şəbəkəsi olaraq təyin etmək olar.
İnternet sayəsində bütün dünyada məlumat əldə etmək 1saniyə müddətində belə mümkündür. Yerindən asılı olmayaraq, məlumat asanlıqla paylaşıla bilər və ünsiyyət qurula bilər. İnternet TCP / IP adlı bir pratokol sisteminə sahib olan bütün cihazların bir-birinə bağlanmasına imkan yaradır.
İnternet digər tərəfdən də bir-birinə bağlı olan telefon xətləri ilə eyni prinsiplərə sahibdir. Dünyanın bir çox yerində İnternet hələ də mövcud olan telefon xətləri üzərində işləməyə davam edir. Buna görədə dünyada quru və su fərq etmədən dünyanın bir çox hissəsində internet kabel xəttlərinə rast gəlmək olar. Ölkələr də günü-gündən internetin daha sürətli olması üçün bu kabelləri hətda okeanın altından belə hər yerə çəkməyə və genişlətməyə çalışır.
İnternet necə işləyir?
Günümüzdə İnkişaf etməkdə olan texnoloji imkanlar sayəsində hətda simsiz şəbəkə vasitəsilə (wi-fi) belə internetə qoşulma təmin edilir. Ancaq unutmamaq lazımdır ki internet xidməti yeraltı kabel xətləri ilə həyata keçirilir. Wi-Fi, yəni simsiz internetlə əlaqə, router adlanan bir router ilə işləyir. Kabel şəbəkələrinə əlaqə router ilə qurulur. İnternetə ağıllı telefonlar və ya tabletlərlə qoşulmaq üçün kabel şəbəkəsinə qoşulmuş bir baza stansiyası lazımdır. İnternet şəbəkəsi yeraltı çəkilmiş və ya elektrik dirəklərinə qoşulmuş ənənəvi kabellər olan fiber optik kabellərlə təmin edilir.İnternet serverləri və müştəri adlanan müştərilərdən ibarət olan bir quruluşa sahibdir. Serverlər digər maşınlara xidmət göstərir, birbaşa internetə qoşulmuş şəkildə işləyir. Elektron poçt server, məlumat server və veb server kimi server növləri var. Bütün serverlərdə sabit bir internet protokolu, yəni statik bir IP ünvanı var. IP ünvanları sayəsində kompüterlərarasında əlaqə qurulur.Evdə istifadə olunan kompüterlər birbaşa internet xidmət təminatçısı ilə internetə qoşulur. Beləliklə simsiz internet bağlantısı istifadə olunur. Bu səbəbdən evdəki kompüterlərə müştəri deyilir. Xidmət təminatçısı tərəfindən təklif olunan internet xidməti ilə kompüter serverin IP ünvanına qoşulur. Beləliklə, istifadəçi internetə çıxış təmin edir.İnternet sürətinizi ölçmək və infrastrukturunuzun ala biləcəyi sürəti yoxlamaq üçün sürət testimiz və infrastruktur sorğu səhifələrimizi ziyarət edə bilərsiniz.
İnternet Protokolu
Şəbəkədəki hər bir maşının IP adresindən öz unikal identifikasiya nömrəsi var. Eynilə AZ şəxsiyyət vəsiqəsi olan insanlar kimi. IP İnternet Protokolunun qısaldılmasının nəticəsidir. İnternetdə əlaqə qura bilmək üçün bir kompüterin IP nömrəsi olmalıdır. Tipik bir IP ünvanı 216.168.22.192-dir
İnsanlar IP ünvanlarını xatırlamaları üçün ümumiyyətlə yuxarıdakı kimi “nöqtələrlə ayrılmış ondalık ədədlər” göstərilir, lakin kompüterlər üçün ünvan fərqlidir. Çünki kompüterlər əlaqələri ikili formada(binary) qurur. Deməli IP ünvanı 11011000.1100111100.11001.10001001-dir
DNS
DNS və IP ünvanlarını nəzərə ala bilmədiyimiz üçün avtomatik olaraq IP ünvan adlarının mətninə müraciət edən DNS (Domain Name System) yaratdıq. Bu şəkildə müəyyən bir yerə bağlanmaq üçün IP ünvanı əvəzinə www.google.com yazmaq kifayət idi.
İnternet tarixi
1950-ci illərdə kompüter konsepsiyasının inkişafı cihazlar arasında məlumat ötürülməsini gündəmə gətirdi. Rəqəmsal şəbəkədəki paket dizaynları, xüsusilə ABŞ-da, Fransa və İngiltərədəki laboratoriyalarda hazırlanmışdır. İnternet tarixdə yerini tutarkən, ABŞ Müdafiə Nazirliyi ilk protokol olan ARPANET-dən istifadə etməyə başladı. Bu şəbəkə üzərindən göndərilən ilk mesaj Los Ancelesdəki Kaliforniya idi.Universitetindəki bir professorun kompüterinə getdi.1981-ci ildə aparılan inkişaf işləri nəticəsində ARPANET-ə daha böyük şəbəkələrə qoşula bilən bir quruluş verildi. 19-cu əsrdə istifadə olunan teleks maşınları rəqəmsal ünsiyyətin öncülləri arasında olmasına baxmayaraq, bu vəziyyət 20-ci əsrin əvvəllərində müasir mənada inkişaf etdirildi. Şəbəkələri paylaşan ilk kompüterlər, dövrün texnologiyası ilə icazə verilən səviyyədə, yəni əsas kompüterlər arasında yalnız iki nöqtədən çox məlumat axını təmin edə bilər.Zamanla bu sistem də inkişaf etdirildi və əsas kompüter və ya terminallar arasındakı məsafənin əhəmiyyəti ortadan qalxdı. Yüksək əlaqə sürətinin kəşfi ilə internet tarixi fərqli bir ölçüyə keçdi. İki cihaz arasında fayl paylaşımı artıq asanlıqla edilə bilər. Ancaq bu vəziyyətdə ortaya çıxan əsas problem, iki nöqtə arasında məlumat axını təmin edəcək fiziki şəbəkəyə zərər vermə ehtimalıdır. İnternetUniversitetindəki bir professorun kompüterinə getdi.1981-ci ildə aparılan inkişaf işləri nəticəsində ARPANET-ə daha böyük şəbəkələrə qoşula bilən bir quruluş verildi. 19-cu əsrdə istifadə olunan teleks maşınları rəqəmsal ünsiyyətin öncülləri arasında olmasına baxmayaraq, bu vəziyyət 20-ci əsrin əvvəllərində müasir mənada inkişaf etdirildi. Şəbəkələri paylaşan ilk kompüterlər, dövrün texnologiyası ilə icazə verilən səviyyədə, yəni əsas kompüterlər arasında yalnız iki nöqtədən çox məlumat axını təmin edə bilər.Zamanla bu sistem də inkişaf etdirildi və əsas kompüter və ya terminallar arasındakı məsafənin əhəmiyyəti ortadan qalxdı. Yüksək əlaqə sürətinin kəşfi ilə internet tarixi fərqli bir ölçüyə keçdi. İki cihaz arasında fayl paylaşımı artıq asanlıqla edilə bilər. Ancaq bu vəziyyətdə ortaya çıxan əsas problem, iki nöqtə arasında məlumat axını təmin edəcək fiziki şəbəkəyə zərər vermə ehtimalıdır. İnternetKonsepsiya TCP protokolunda Vint Cerf və Bob Kahn tərəfindən tarixdə ilk dəfə səsləndirildi.
İnternetin Gündəlik Həyata Giriş:
Word Wide Web Protokolu 1991-ci ildə hazırlansa da, evlərdə İnternet şəbəkəsinin istifadəsi 1998-ci ildən başlayır. Hal hazırda dünyada 2 milyarddan çox insan gündəlik işlərinin bir çoxunu rəqəmsal olaraq idarə edirlər. 2000-ci illərdə rəqəmsal şəbəkə bağlantısı və istifadəsində böyük inkişaflar müşahidə olunur.Günümüzdə rəqəmsal media yalnız məlumat axını üçün deyil, həm də söhbət, alış-veriş, video və film izləmək kimi müxtəlif fəaliyyətlərdə istifadə olunur. Rəqəmsal əlaqə dünyada bir çox insan üçün əvəzolunmaz olsa da, ölkəmizdə orta hesabla 45 milyon insan şəbəkə bağlantısından faydalanır.Konsepsiya TCP protokolunda Vint Cerf və Bob Kahn tərəfindən tarixdə ilk dəfə səsləndirildi.İnternetin Gündəlik Həyata Giriş:Word Wide Web Protokolu 1991-ci ildə hazırlansa da, evlərdə İnternet şəbəkəsinin istifadəsi 1998-ci ildən başlayır. Hal hazırda dünyada 2 milyarddan çox insan gündəlik işlərinin bir çoxunu rəqəmsal olaraq idarə edirlər. 2000-ci illərdə rəqəmsal şəbəkə bağlantısı və istifadəsində böyük inkişaflar müşahidə olunur.Günümüzdə rəqəmsal media yalnız məlumat axını üçün deyil, həm də söhbət, alış-veriş, video və film izləmək kimi müxtəlif fəaliyyətlərdə istifadə olunur. Rəqəmsal əlaqə dünyada bir çox insan üçün əvəzolunmaz olsa da, ölkəmizdə orta hesabla 45 milyon insan şəbəkə bağlantısından faydalanır.
Author
Post Comment