Wi-Fi Təhlükəsizliyi üçün düzgün protokol seçimi hansıdır? WEP, WPA, WPA2 Yoxsa WPA3
Wi-Fi Şəbəkələrinizi Necə Qorumalı: WEP, WPA, WPA2 və WPA3
Kabelsiz şəbəkələr gündəlik həyatımızın ayrılmaz hissəsidir. Evdə, işdə və ictimai yerlərdə istifadə etdiyimiz Wi-Fi şəbəkələrinin təhlükəsizliyi isə çox vaxt diqqətdən kənarda qalır. Şəxsi məlumatlarınızın qorunması üçün doğru təhlükəsizlik protokolunu seçmək olduqca vacibdir. Bu yazımda WEP, WPA, WPA2 və WPA3 simsiz təhlükəsizlik protokollarına baxacağıq.
Wi-Fi Təhlükəsizliyi Niyə Bu Qədər Əhəmiyyətlidir?
Wi-Fi şəbəkələri fiziki kabellərlə müqayisədə təbiətinə görə daha çox risk daşıyır, çünki simsiz siqnallar divarlardan keçərək kənar şəxslər tərəfindən aşkarlana bilər. Təhlükəsiz olmayan bir Wi-Fi şəbəkəsindən istifadə etdiyiniz zaman, internet trafikiniz asanlıqla izlənilə bilər. Bu isə şəxsi məlumatların oğurlanması riskini artırır. Bank hesablarınızdan sosial media şifrələrinizə qədər həssas məlumatlarınız təhlükə altında ola bilər.
Həmçinin, zəif təhlükəsizlikli şəbəkələr icazəsiz istifadəyə açıqdır. Bu, internet sürətinizin azalmasına, məlumat limitinizin aşılmasına və hətta qanunsuz fəaliyyətlər üçün şəbəkənizin istifadəsi nəticəsində hüquqi problemlərlə üzləşməyinizə səbəb ola bilər.
WEP, WPA və WPA2 Nədir?
WEP (Wired Equivalent Privacy) 1997-1999-cu illərdə təqdim olunan WEP, simsiz şəbəkələr üçün hazırlanmış ilk təhlükəsizlik protokoludur. Məqsədi kabelli şəbəkələr qədər təhlükəsizlik təmin etmək idi. WEP 64-bit və 128-bit şifrələmə seçimləri təklif etsə də, günümüzdə çox zəif hesab olunur. Sadə proqramlarla bir neçə dəqiqə ərzində sındırıla bilər.
WPA (Wi-Fi Protected Access) WPA 2003-cü ildə WEP-in zəif cəhətlərini aradan qaldırmaq üçün yaradıldı. Bu protokol TKIP (Temporal Key Integrity Protocol) adlı daha güclü bir şifrələmə mexanizmindən istifadə edir və dinamik şifrələmə açarları təklif edir. WPA, WEP-ə nisbətən əhəmiyyətli təhlükəsizlik təkmilləşdirmələri gətirsə də, zamanla bu protokolda da bəzi boşluqlar aşkarlanıb.
WPA2 (Wi-Fi Protected Access 2) 2004-cü ildə təqdim edilən WPA2, bu gün ən geniş yayılmış Wi-Fi təhlükəsizlik protokoludur. WPA2 TKIP əvəzinə daha güclü olan AES (Advanced Encryption Standard) şifrələmə alqoritmindən istifadə edir. Həm fərdi (PSK – Pre-Shared Key), həm də korporativ (Enterprise) istifadə üçün versiyaları mövcuddur. WPA2-PSK ev istifadəçiləri üçün nəzərdə tutulmuşdur, WPA2-Enterprise isə hər bir istifadəçi üçün fərqli identifikasiya tələb edən korporativ mühitlər üçün idealdır. Active Directory DC & Radius Server vasitəsilə Username Parol yazaraq Wifi Şəbəkəsinə qoşulmalarına imkan tanıyır.
WPA3: Təhlükəsizliyin Yeni Səviyyəsi
WPA3, 2018-ci ildə Wi-Fi Alliance tərəfindən təqdim edilən ən yeni və ən təhlükəsiz Wi-Fi protokoludur. O, WPA2-dəki təhlükəsizlik boşluqlarını bağlamaq və artan kiber təhlükələrə qarşı daha güclü qoruma təmin etmək məqsədilə hazırlanıb.
- SAE (Simultaneous Authentication of Equals) Protokolu: WPA3 brute-force hücumlarına qarşı daha effektiv qorunma təmin edən yeni bir açar mübadiləsi protokolundan istifadə edir.
- Açıq şəbəkələrdə şifrələmə: WPA3 ictimai Wi-Fi şəbəkələrində belə məlumatlarınızı müəyyən səviyyədə qorumağa kömək edir.
- Forward Secrecy: Bu xüsusiyyət sayəsində, hətta parolunuz ələ keçirilsə belə, əvvəlki kommunikasiyalar deşifrə oluna bilməz.
Doğru Təhlükəsizlik Növünü Seçmək Niyə Əhəmiyyətlidir?
Yanlış və ya köhnəlmiş bir protokol istifadə etmək məlumatlarınızı ciddi risk altına qoya bilər. WEP kimi köhnə protokollar artıq etibarlı hesab edilmir və bu protokoldan istifadə etmək şəbəkənizi qapılarını açıq qoymaq kimidir. WPA da tamamilə təhlükəsiz sayılmır.
Hal-hazırda ən təhlükəsiz seçim, şübhəsiz ki, WPA2 və ya daha yaxşı olarsa WPA3 protokollarıdır. Əgər hələ də WEP və ya köhnə WPA istifadə edirsinizsə, kiber hücumlara qarşı müdafiəsizsiniz.
Wireless Şəbəkənizi icazəsiz girişlərə qarşı necə qoruya bilərsiniz?
Wi-Fi şəbəkənizi təhlükəsiz saxlamaq üçün aşağıdakı addımları izləyə bilərsiniz:
- Mümkünsə, hər zaman WPA2 və ya daha yeni təhlükəsizlik protokollarını (WPA3) istifadə edin.
- Güclü və mürəkkəb parollar yaradın. Ən azı 12 simvol uzunluğunda, böyük və kiçik hərflər, rəqəmlər və xüsusi simvollar daxil olan parollar seçin.
- Router-inizin Default SSID (şəbəkə adı) və admin şifrələrini dəyişdirin. Standart dəyərlər adətən təxmin edilməsi asandır.
- Router-inizin Firmware-ni (proqram təminatını) müntəzəm olaraq Update edin. Vendorlar, aşkar olunan təhlükəsizlik boşluqlarını bağlamaq üçün tez-tez yeniləmələr buraxır.
- Guest Wifi – Qonaq şəbəkəsi xüsusiyyətini istifadə edin. Beləliklə, qonaqlarınız əsas şəbəkənizə qoşulmadan internetdən istifadə edə bilər. Captive Portal da aktiv edə bilərsiniz.
Wi-Fi Şəbəkənizin Təhlükəsizliyini Artırmaq üçün Tövsiyələr
Şəbəkənizin təhlükəsizliyini daha da artırmaq üçün aşağıdakı əlavə tədbirləri ala bilərsiniz:
- Mac Filtering: Yalnız müəyyən cihazların şəbəkənizə qoşulmasına icazə verərək, yad cihazları məhdudlaşdıra bilərsiniz. Lakin bu üsul tək başına kifayət etmir, çünki MAC ünvanları asanlıqla təqlid edilə bilər.
- Disable SSID Broadcasting: SSID yayımını söndürərək, şəbəkənizin wifi-nın görünməsini söndürə bilərsiniz. Bu, şəbəkənizi tamamilə gizlətmir, amma təsadüfi axtarışlarda görünməsini maneə törədir.
- Xüsusilə Parolsuz Open Wi-Fi şəbəkələrində (Starbucks wifi) , məlumatlarınızı şifrələmək və gizlilik üçün Proxy VPN istifadə etmək vacibdir.
- Router-inizin firewall funksiyasını aktiv edərək, istənməyən trafik girişlərini bloklaya bilərsiniz.
- Şəbəkənizə qoşulan cihazları müntəzəm olaraq yoxlayın və tanımadığınız cihazları aşkar etsəniz, bloklayın və parolanızı mütamadi dəyişdirin.
Wi-Fi şəbəkələrinin qorunması çox vacibdir. Əgər düzgün təhlükəsizlik protokolları seçsəniz, şəbəkəniz və məlumatlarınız daha güvənli olar. WEP və WPA artıq istifadə üçün tövsiyə olunmur, amma WPA2 və WPA3 ən güclü seçimlərdir.
Author
