Telnet nədir və nə üçün istifadə olunur?

Telnet — “teletype network” sözlərinin qısaltmasıdır və şəbəkədə uzaq cihazlara komanda xətti vasitəsi ilə qoşulmaq üçün bir protokoldur. Əsasən portun açıq olub‑olmamasını, xidmətin işləyib‑işləmədiyini yoxlamaq üçün sadə, lakin güclü bir vasitədir. Windows sistemlərində təbii olaraq aktiv gəlmir — istifadə etməzdən öncə onu aktivləşdirmək lazımdır.

Windows‑də Telnet müştərisini aktivləşdirmək

Başlat menyusundan Control Panel → Programs → Turn Windows features on or off yolunu izləyin.

 Açılan pəncərədə Telnet Client seçimini işarələyin və “OK” düyməsini basın. Qısaca komanda pəncərəsində telnet yazın; əgər “Microsoft Telnet” promp­ti çıxırsa, aktivləşmə müvəffəqiyyətlidir.

Alternativ olaraq administrator hüquqları ilə CMD‑də belə yazmaq olar:

Bu forma daha birbaşa və sürətlidir.

dism /online /Enable‑Feature /FeatureName:TelnetClient

Telnet işə şəbəkənin diaqnostikası:

telnet <hostname_or_IP> <port>

Misal: telnet 192.168.1.10 80

 Bu, 192.168.1.10 ünvanında TCP port 80‑in açıq olub‑olmadığını yoxlayır.

 Əgər belə bir komanda verildikdə:

• Ekran boş qalır, kursor yanıb‑sönürsə — port açıqdır və qoşulma qurulub.
• “Could not open connection … Connect failed” və ya oxşar mesaj çıxırsa — port bağlıdır və ya şəbəkə yolu bloklanıb.

Məsələn, RDP üçün port 3389‑u yoxlamaq istəyə bilərik:

telnet <remote‑server‑ip> 3389

Bu vasitə ilə RDP servisi üçün TCP portunun açıq olub‑olmadığını müəyyən edə bilərsiniz.

Nəticə olaraq

Əgər port açıqdırsa → demək şəbəkə səviyyəsində əlaqə qurula bilib, xidmətin cavab verəcəyi ehtimalı yüksəkdir.

• Əgər port bağlıdırsa və ya qoşulmaq olmadısa → mümkün səbəblər:
  • Uzaq serverdə xidmət işləmir (məsələn, RDP söndürülüb).
  • Firewall qaydaları portu bloklayır.
  • Şəbəkədə NAT/port‑forwarding düzgün qurulmayıb.
  • Routing və ya şəbəkə avadanlığında problem var.
• Belə halda növbəti yoxlama‑addımlar:
  • Server üzərində netstat -an | find “3389” ilə portun dinlənildiyini yoxlamaq.
  • Windows Firewall‑də inbound qaydalarının mövcudluğunu yoxlamaq.
  • Test‑NetConnection -ComputerName <IP> -Port <port> (PowerShell) ilə əlavə diaqnostika aparmaq.
  • UDP protokolu istifadə edən xidmətlər üçün əlavə testlər tələb oluna bilər (Telnet yalnız TCP‑ni yoxlayır).

Telnet Nə üçün IT mütəxəssisi üçün vacibdir?

• Sadə, tez icra edilə bilən vasitə kimi — bir baxışla “xidmət açıqdırmı/çatırmı” sualına cavab verir.
• Şəbəkə problemlərinin ilkin diaqnostikasında vaxt qazandırır — məsələn, web serverin port 80‑i yoxdursa, dərindən sistem yoxlamasına girməyə ehtiyac yoxdur.

Author